Andrzej Nowak

Uniwersytet Jagielloński / Polska Akademia Nauk

Andrzej Nowak, historyk i publicysta. Ur. w 1960 r. w Krakowie; profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Instytutu Historii PAN w Warszawie. Specjalizuje się w zakresie historii politycznej i intelektualnej Europy Wschodniej, studiów nad pamięcią europejską oraz badań porównawczych nad imperiami. Wykładał historię Polski i Rosji na uniwersytetach amerykańskich (Columbia, Harvard, Rice, Univ. of Virginia, Duke, Chapel Hill), angielskich (Cambridge, Univ. College of London), kanadyjskich (Toronto, Simon Fraser, McGill, Univ. of Alberta), jak również m.in. w Brnie, Tokio, Dublinie. Od 2016 roku prowadzi wykłady w Natolinie (College of Europe).

Członek Kolegium IPN oraz Rady ds. numizmatycznych przy Prezesie Narodowego Banku Polskiego. W latach 2013-2019 redaktor naczelny „Studiów z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, a od 2020 do 2023 roku – „Kwartalnika Historycznego”, najstarszego polskiego czasopisma humanistycznego. Laureat Programu MISTRZ Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, laureat stypendium im. Ks. Józefa Tischnera (senior visiting fellowship) przyznanego przez Institut für die Wissenschaften vom Menschen w Wiedniu na rok 2020-2021.

Od 1980 roku zaangażowany w działalność publicystyczną w ramach drugiego obiegu. W stanie wojennym współorganizator tzw. Wolnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadzącego wykłady dla grup studenckich i robotniczych; współpracownik Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego zorganizowanego przez ks. Kazimierza Jancarza w Nowej Hucie. Uczestnik międzynarodowych konferencji praw człowieka w Leningradzie i Nowej Hucie (1989-1990). Od 1983 roku współpracownik, w latach 1988-1994 sekretarz redakcji, a następnie redaktor naczelny wywodzącego się z „podziemia” dwumiesięcznika „Arka”. Od końca 1994 r. do końca 2012 roku redaktor naczelny dwumiesięcznika „Arcana”. Od 2016 roku realizuje cotygodniową audycje „Historia żywa” w 1 Programie Polskiego Radia, od 2012 roku jest także stałym felietonistą tygodnika „Gość Niedzielny”. Opublikował ponad 30 książek (wśród nich m.in. wielotomowa seria Dzieje Polski, a także – Polska i trzy Rosje: polityka wschodnia Piłsudskiego, Pierwsza zdrada Zachodu: 1920- zapomniany appeasement (w 2023 opublikowany w tłumaczeniu na angielski przez wydawnictwo Routledge), Metamorfozy Imperium Rosyjskiego: 1721-1921, Historia nie dla idiotów, History and Geopolitics: A Contest for Eastern Europe, Powrót „imperium zła”. Ideologie współczesnej Rosji) w łącznym nakładzie ponad 400 tys. egzemplarzy, a także około 250 artykułów i recenzji naukowych, jak również ponad tysiąc artykułów prasowych. Zaprezentował także około 100 wykładów na platformie youtube, z kilkoma milionami „wejść” (oglądających).

Ważniejsze odznaczenia i nagrody: Order Orła Białego (2019), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2016), Nagroda Złotego Feniksa (2018), Nagroda historyczna im. Kazimierza Moczarskiego (2016), Literacka nagroda im. Józefa Mackiewicza (2015), Nagroda im. Jerzego Giedroycia (2012), trzy Nagrody KLIO (1995, 2001 i 2016).